ბარიატრიული ქირურგია ხშირად ითვლება გარდამტეხ იარაღად იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც ებრძვიან სიმსუქნეს. ის იწვევს მნიშვნელოვან წონის კლებას და შეიძლება მნიშვნელოვნად გააუმჯობესოს ჯანმრთელობა და ცხოვრების ხარისხი. თუმცა, პაციენტთა ნაწილი ამჩნევს, რომ დიდი წონის კლების შემდეგ პროცესი ნელდება ან საერთოდ ჩერდება. ამის მიზეზების გაგება ეხმარება პაციენტებს შეინარჩუნონ მიღწეული პროგრესი და მართონ ის. სტატიაში მოცემულია, თუ რატომ ჩერდება წონის კლება ბარიატრიული ქირურგიის შემდეგ და რა შეიძლება გააკეთონ პაციენტებმა ამ პრობლემის თავიდან ასაცილებლად.
1. მეტაბოლური ადაპტაცია: სხეულის დაცვის მექანიზმი
წონის კლების შენელების ან შეჩერების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ბარიატრიული ქირურგიის შემდეგ არის მეტაბოლური ადაპტაცია. ეს ფენომენი ხდება, როცა ორგანიზმი ეგუება შემცირებულ კალორიების მიღებას მეტაბოლური სიჩქარის შემცირებით, რაც ენერგიის დაზოგვის ეფექტურ მექანიზმად იქცევა. ფაქტობრივად, თქვენი სხეული უფრო მოხერხებული ხდება ნაკლები კალორიების გამოყენებით, რაც ართულებს წონის შემდგომ კლებას.
წონის კლების შემდეგ, სხეული ამას აღიქვამს, როგორც სიცოცხლისათვის საშიშ მდგომარეობას და რეაგირებს:
- მეტაბოლიზმის შენელებით ენერგიის შესანარჩუნებლად.
- შიმშილის სიგნალების გაძლიერებით, რაც ადამიანს უბიძგებს მეტი საკვების მიღებისკენ.
- ენერგიის ხარჯვის შემცირებით ყოველდღიური აქტივობისა თუ ვარჯიშის დროსაც კი.
2. დიეტური ჩვევების გადახედვა: ძველი ჩვევების დაბრუნება
ბარიატრიული ქირურგიის შემდეგ საწყისი პეროპდის გავლის შემდეგ, ზოგიერთი პაციენტი შეიძლება ნელ-ნელა დაუბრუნდეს ძველ კვებით ჩვევებს. ეს შეიძლება იყოს უფრო დიდი პორციების, კალორიებით მდიდარი საჭმლის ან გადამუშავებული საკვების მიღება, რაც წონის დაბრუნებას ან მისი კლების შეჩერებას იწვევს.
პოსტოპერაციული დიეტური გამოწვევები მოიცავს:
- არასასარგებლო მარტივი საკვების მიღება: ესენი არიან საკვები,რომელიც მარტივად მისაღებია, მაგრამ თითქმის არ შეიცავს სასარგებლო ნივთიერებებს და იწვევს წონის მომატებას.
- ხშირი ჭამა: არასასარგებლო საკვების მცირე რაოდენობით მთელი დღის განმავლობაში მიღება ეჭვ ქვეშ აყენებს ოპერაციის ეფექტურობას.
- თხევადი კალორიები: შაქრიანი სასმელები, ალკოჰოლი და კალორიებით მდიდარი სმუზები დამატებით კალორიებს იწვევენ და არ გვაძლევს საკმარის გაძღომის შეგრძნებას.
პორციის კონტროლი და ცილებით მდიდარი საკვების მიღება ეხმარება პაციენტებს სწორი გზის შენარჩუნებაში.
3. ფიზიკური აქტივობის შემცირება
ბარიატრიული ქირურგიის შემდეგ, პაციენტები ხშირად მოტივირებულნი არიან დაიწყონ აქტიური ცხოვრების წესი. თუმცა, დროთა განმავლობაში, ეს მოტივაცია შეიძლება დაქვეითდეს და შედეგად ფიზიკური აქტივობის დონე შემცირდეს. ვარჯიში აუცილებელია არა მხოლოდ წონის შესანარჩუნებლად, არამედ მეტაბოლიზმის ასამაღლებლად და კუნთოვანი მასის შესანარჩუნებლად.
- კუნთოვანი მასის დაკარგვა: წონის კლებისას, ზოგიერთი ნაწილი კუნთებიდან მოდის, რაც მეტაბოლიზმს ანელებს. ძალოვანი ვარჯიშები და წინააღმდეგობის ვარჯიშები ეხმარება კუნთების შენარჩუნებას.
- ყოველდღიური მოძრაობა მნიშვნელოვანია: ეს მხოლოდ სავარჯიშო დარბაზზე არ არის დამოკიდებული; დღის განმავლობაში მოძრაობა (მაგალითად, სიარული, კიბეებზე ასვლა) მნიშვნელოვან როლს თამაშობს კალორიების ხარჯვისას.
ბალანსირებული კომბინაციის ჩართვა, რომელიც მოიცავს როგორც კარდიოვარჯიშებს, ასევე ძალოვან ვარჯიშებს, აუცილებელია გრძელვადიანი წარმატებისთვის.
4. ფსიქოლოგიური ბარიერები: ემოციური ჭამა და სტრესი
ბევრი ადამიანისთვის საკვები ემოციებთანაა დაკავშირებული, და ბარიატრიული ქირურგია ავტომატურად არ წყვეტს ამ ფსიქოლოგიურ გამოწვევებს. ემოციური ჭამა, სტრესი ან საკვებთან დაკავშირებული დაუმუშავებელი საკითხები შეიძლება გახდეს წონის კლების შეჩერების ან წონის დაბრუნების მიზეზი.
ძირითადი ფსიქოლოგიურ ფაქტორებს მოიცავს:
- სტრესი და შფოთვა: სტრესული სიტუაციები შეიძლება გამოიწვიოს ზედმეტი ჭამა ან არაჯანსაღი საკვების მიღება.
- დეპრესია: უარყოფითი გრძნობები ან უკმაყოფილება ოპერაციის შემდეგ შეიძლება ადამიანებს უბიძგოს საკვებისკენ როგორც კომფორტის წყაროსკენ.
- სხეულის აღქმის პრობლემები: სხეულის ფორმის ცვლილებების გამო, ზოგი პაციენტი შეიძლება იყოს უკმაყოფილო საკუთარი გარეგნობით, რაც იწვევს ნეგატიურ ქცევებს.
ფსიქოლოგიური დახმარება და კონსულტაციები სასარგებლოა ამ საკითხების მოსაგვარებლად და ემოციური ჭამის თავიდან ასაცილებლად.
5. ჰორმონალური ცვლილებები
ბარიატრიული ქირურგია ცვლის საჭმლის მომნელებელი სისტემის ანატომიას, რაც გავლენას ახდენს საჭმლის მომნელებელ ჰორმონებზე. ეს ჰორმონები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ მადასა და ენერგიის ბალანსის რეგულირებაში. თუმცა, დროთა განმავლობაში, ორგანიზმის ჰორმონალური პასუხი შეიძლება შეიცვალოს, რაც ართულებს წონის შენარჩუნებას.
- გრელინი, რომელიც ხშირად ცნობილია როგორც "შიმშილის ჰორმონი", საწყის ეტაპზე ქირურგიის შემდეგ იკლებს, მაგრამ დროთა განმავლობაში შესაძლოა გაიზარდოს, რაც უფრო ძლიერ შიმშილის სიგნალებს იწვევს.
- ლეპტინის რეზისტენტობა: წონის კლებისას, ორგანიზმი შეიძლება გახდეს ნაკლებად მგრძნობიარე ლეპტინის მიმართ, რაც ართულებს გაძღომის შეგრძნებას.
6. წონის კლების შეჩერება ნორმალურია
მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ წონის კლების შეჩერება ბარიატრიული ოპერაციის შემდგომ გზაზე ნორმალური და მოსალოდნელი მოვლენაა. სწრაფი საწყისი წონის კლების შემდეგ, ორგანიზმს სჭირდება დრო ახალ წონაზე ადაპტაციისთვის. ეს შეჩერება ხშირად ხდება 12-18 თვის პერიოდში, როცა ყველაზე მნიშვნელოვანი წონის კლება ხდება.
ამ დროს:
- სხეული სტაბილიზირდება: მას შემდეგ, რაც დიდი რაოდენობით წონა დაიკარგა, სხეულს შეიძლება დრო დასჭირდეს ახალი წონის შესაგუებლად.
- ცხიმის გადანაწილება: მიუხედავად იმისა, რომ სასწორზე შესაძლოა არ იმოძრაოს წონა, სხეულის კომპოზიცია მაინც იცვლება და ცხიმი გადანაწილდება, რაც გარეგნობისა და ჯანმრთელობის მაჩვენებლებს აუმჯობესებს.
ამ ფაზის დროს მოთმინება აუცილებელია, რადგან წონის კლება ხშირად განახლდება მუდმივი ძალისხმევის შედეგად.
ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი ბარიატრიული ქირურგიის შემდეგ წონის შენარჩუნებისათვის არის ის, რომ ეს არ არის სწრაფი გამოსავალი, არამედ სიცოცხლის განმავლობაში მიყოლა. რეგულარული შემოწმებები ექიმებთან, დიეტურ რეკომენდაციებზე მიყოლა და მუდმივი ფიზიკური აქტივობა.